Fazla çalışma ücreti, Kanunun 41 inci maddesinde düzenlenmiştir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.
Kanuna göre fazla çalışma ücreti ise her bir saat fazla çalışma için verilecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi ile ödenmesi gerekmektedir. Fazla çalışma ücreti asıl ücret üzerinden hesaplanmaktadır.
Fazla çalışma yapan işçi artırımlı ücret yerine isterse fazla çalıştığı her bir saat karşılığında bir saat otuz dakika serbest zaman kullanabilmektedir. İşçi bu serbest zamanı altı ay içinde, çalışma süreleri içinde ücretinden bir kesinti yapılmaksızın kullanır.
İş Kanunu Madde 41/2‘de fazla çalışma ücreti için “Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenebilir.” şeklinde bahsetmektedir.
Fazla Çalışma Ücreti Nasıl Hesaplanır ?
iş kanunu madde 41’de bahsedildiği üzere haftalık 45 saati aşan çalışmalarda hesaplama 1’e 1,5 karşılığı olarak hesaplanmaktadır.
Fazla Mesai Ücreti Örnek Hesaplama ;
Bordrolu çalışanımızın brüt ücreti 10.000- TL olsun. İlk etapta saat ücretini bulmak için 10.000/225= 44,44-TL saat ücretidir. Bu durumda çalışan 1 saat fazla mesai yaptığında 44,44 x 1,5 = 66,66- TL ücret hak etmektedir. Bu ücret kanunen çalışana ödenmek zorundadır.
Mesai Yaptırılmayacak işler Nelerdir ?
Yönetmelikte bu konu oldukça net bir şekilde ele alınmıştır.
- İş kanunu 63 maddesine göre sağlık kuralları bakımından günde ancak 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken işler.
- Gece sayılan gün dönemindeki yürütülen işler.
- Maden ocakları
- Kablo döşeme işleri.
- Kanalizasyon
- Tünel işlerinin yer ve su altında yapılan kısımlarında. Görevli çalışanların fazla çalışma yapması yasaktır.
Fazla Mesai Yaptırılamayan Çalışanlar Kimlerdir?
Fazla mesai yaptırılmayacak çalışanlar ;
- 18 yaşını doldurmamış çalışanlar
- Sağlığı elvermeyen çalışanlar. ( Hekim Raporu ve işyeri hekimi onayı ile )
- Hamile veya yeni doğum yapan, çocuk emziren çalışanlar.
- Kısmi süreli sözleşmeli çalışanlar.
Özet olarak kanun ve yönetmeliklerde bu konuda usul ve esaslar açıkça belirtilmiştir. Çalışan fazla çalışmalarda çıplak ücreti üzerinden 1 e 1,5 ücrete hak kazanmaktadır.