İkale Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

İş hukukunda önemli bir yere sahip olan “ikale,” iş sözleşmesinin karşılıklı anlaşmayla feshedilmesi anlamına gelmektedir.

İkale, işçi ve işverenin anlaşarak sözleşmeyi sonlandırmasıdır. İşten çıkarılma ya da istifa gibi tek taraflı bir işlem değildir. İşçi ve işverenin mutabakata varması sonucunda, işçinin kıdem ve ihbar tazminatları gibi hakları belirli şartlar altında korunabilmektedir. Daha esnek bir çerçevede yeniden düzenlenebilmektedir. Taraflar feshe ilişkin hükümleri karşılıklı olarak anlaştığı için, çalışanın mahkemeye başvurup işe iade davası açma hakkını ortadan kalkmaktadır.

İkale Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

İkale sözleşmesi yapılırken işçi ve işverenin karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren bir metin hazırlanır. Bu sözleşmede işçinin kıdem ve ihbar tazminatları, varsa fazla mesai ücretleri, kullanılmayan yıllık izinler ve diğer mali haklar detaylı şekilde belirtilmektedir. Taraflar ikale anlaşmasına vardığında, iş sözleşmesi kanun hükümleri dışında özel şartlarla sona erdirilmektedir. Bu nedenle ikale sözleşmesi, iş hukuku açısından titizlikle hazırlanması gereken bir dokümandır ve taraflar, hukuki bir danışmandan destek alarak ilerlemelidir.

İkale Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İkale sözleşmesi kapsamında işçiye ödenecek tazminatlar, işçinin çalıştığı süre, işten ayrılma gerekçesi ve işyerindeki pozisyonuna göre değişir. Genel olarak ikale tazminatı, işçinin kıdem ve ihbar tazminatlarına ek olarak “manevi tazminat” veya “ek ödeme” adı altında belirli bir miktarın işçiye ödenmesini içerir.

İkale sözleşmesi çerçevesinde hesaplanacak tazminatın genel hesap adımları;

1. Kıdem Tazminatı; İşçinin çalışma süresine göre her tam yıl için 30 günlük ücret üzerinden hesaplanır. İkale ile fesih durumunda da bu tazminat işçiye ödenmektedir.
2. İhbar Tazminatı; İşçinin çalışma süresine göre belirlenen ihbar süresi dikkate alınarak hesaplanır.
3. Ek Ödeme (İkale Bedeli); İkale sözleşmesi kapsamında, işçiye kıdem ve ihbar tazminatlarına ek olarak yapılacak ödeme genellikle işçiyi anlaşmaya teşvik etmek amacıyla eklenmektedir. Bu miktar, çalışanın yıllık gelirine veya belirli bir maaş tutarına denk gelecek şekilde belirlenebilmektedir.
4. Diğer Haklar: Kullanılmayan yıllık izinler, fazla mesai ücretleri gibi haklar da hesaplamaya eklenmektedir.

Örneğin, 5 yıldır çalışmakta olan ve aylık ücreti 10.000 TL olan bir işçiye yapılacak ikale tazminatı hesaplanırken, işçinin kıdem tazminatı 50.000 TL (5 yıl x 10.000 TL) ve ihbar tazminatı 20.000 TL (2 aylık maaş) olarak hesaplanmaktadır. Ödeme, örneğin bir aylık maaş tutarında 10.000 TL olarak belirlenirse, işçinin toplam ikale tazminatı 80.000 TL olacaktır.

Bu yazı ilginizi çekebilir; Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

İkale Anlaşmasının Avantajları

İkale anlaşması, işçi ve işverenin hukuki süreçlerle uğraşmadan, anlaşarak yollarını ayırmalarını sağlar. Bu tür anlaşmaların avantajları arasında işverenin işe iade davası riskinden kurtulması ve işçinin de anlaşmalı bir şekilde işten ayrılarak maddi güvenceye sahip olması bulunur.

Anlaşmalar, işten çıkış sürecini daha esnek hale getirirken, her iki tarafın da haklarını korumasını sağlar.

İkale ile işten Ayrılan İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir mi?

İkale sözleşmesi ile işten ayrılan bir işçi, işsizlik maaşı alabilme hakkına sahip olabilmektedir. Ancak bu durum işten ayrılma nedenine ve ikale sözleşmesindeki şartlara bağlıdır.

Genel olarak, işsizlik maaşı alabilmek için işçinin işten kendi isteği dışında ayrılmış olması gerekmektedir. İkale anlaşması ise karşılıklı rıza ile fesih anlamına geldiğinden, işsizlik maaşı başvurusunda bazı zorluklar yaşanabilmektedir. Fakat Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve İŞKUR, ikale sözleşmesinde işverenin başlattığı bir fesih sürecini belgeleyen ifadeler yer aldığı sürece, işçinin işsizlik maaşı başvurusunu değerlendirebilmektedir.

Bu durumda işsizlik maaşı alabilmek için şu kriterlere dikkat edilmelidir.

1. İşverenin Talebiyle Fesih: İkale sözleşmesinde, fesih sürecinin işveren tarafından başlatıldığına dair açık bir ifade bulunmalıdır.
2. İşsizlik Sigortası Şartları: İşçinin, işsizlik maaşı almak için gerekli olan prim gün sayısını doldurmuş olması ve hizmet akdinin sona erdiği tarihten önceki son 120 gün prim ödemesinin yapılmış olması gereklidir.

İşten ayrılma sürecinde, işsizlik maaşına hak kazanma şartlarının tam olarak karşılandığından emin olmak için İŞKUR’dan destek almak ve ikale sözleşmesini doğru bir şekilde düzenlemek önemlidir.